حمزة بن عبدالعزیز سلار دیلمی

حمزه بن عبدالعزیز، مشهور به سلار دیلمی از فقیهان قرن پنجم قمری، شاگرد شیخ مفید(۳۳۸ق ـ ۴۱۳ق) و سید مرتضی (۳۵۵-۴۳۶ق) و معاصر شیخ طوسی و ابوالصلاح حلبی بود. تنها کتاب چاپ شده وی المراسم در فقه امامیه است. سلار در ۴۴۸ق درگذشت و قبری منسوب به او در خسرو شهر، نزدیک تبریز، شمال غرب ایران قرار دارد.

جایگاه سلار

حسن بن یوسف حلی (درگذشت:۷۲۶ق) در خلاصة الاقوال سلار دیلمی را از فقهای متقدم و ثقه در فقه و ادب عنوان کرده است.

زندگی

حمزه بن عبدالعزیز، معروف به سالار و سلار و دارای کنیه ابویَعلی بود. تاریخ ولادت، زمان مسافرت، ازدواج و همسر و فرزند/فرزندان احتمالی سلار در منابع موجود نیامده است. خلیل صَفدی (۶۹۶-۷۶۴ق)، اديب و مورخ، در کتاب الوافی بالوفیات، او را نَحوی خوانده و تاریخ درگذشتش را ۴۴۸ق نوشته است. به نوشته آقابزرگ تهرانی سلار در خسرو شهر، نزدیک تبریز، شمال‌غرب ایران دفن شده است.

استادان

1. محمد بن محمد بن نعمان معروف به شیخ مفید (درگذشت: ۴۱۳ق).
2. علی بن حسین، معروف به سید مرتضی (درگذشت: ۴۳۶ق).

شاگردان

تالیفات

علامه حلی برای سلار کتاب‌های مراسم (در فقه)، مقنع (در کلام)، تقريب (در اصول فقه) و تذکره (در حقیقت جوهر و عَرَض) را نام برده است. او هم‌چنین یادآور شده سلار در رد سخنان ابوالحسین بصری که علیه عقاید شیعه مطالبی را گفته بود، نوشته‌ای داشت. ابن‌داود حلی (درگذشت:پس از ۷۰۷ق) کتابی را با نام ابواب و فصول (در فقه) از آثار او دانسته است. در کتاب الذریعة الی تصانیف الشیعة کتابی با نام المسائل السلاریه گزارش شده که شامل پرسش‌های کلامی سلار از سید مرتضی و جواب‌های او است. این نوشته و کتاب مراسم، تنها اثرهای موجود سلار است و هم‌چنین مراسم چاپ شده است.

کنگره بزرگداشت

اداره کل اوقاف استان آذربایجان شرقی ایران، در ۲۷ خرداد ۱۳۹۳ش، در دانشگاه تبریز، کنگره‌ای را برای بزرگداشت شیخ سلار برگزار کرد. در این کنگره نوری همدانی، سخنرانی کرد و جعفر سبحانی و عبدالله جوادی آملی پیام فرستادند.

پانویس

منابع

• آقابزرگ تهرانی، محمد محسن، ، قم، اسماعيليان؛ تهران، كتابخانه اسلاميه، ۱۴۰۸ق.
• صفدی، خلیل بن ایبک، ، تحقیق: احمد الارناؤوط و تركی مصطفى، بیروت، دار احياء التراث، ۱۴۲۰ق/۲۰۰۰م.
• حلی، حسن ین یوسف، ، تحقيق: جواد قيومی، قم، نشر فقاهت، ۱۴۱۷ق.
• حلی، حسن بن داوود، ، تحقیق سید محمدصادق بحرالعلوم، نجف، مطبعة الحیدریة، ۱۳۹۲ق.
• روضات الجنات.
• «»، سایت اداره اوقاف آذربایجان شرقی.
• «»، مجله افق حوزه، ش۳۹۳، ۴ تیر ۱۳۹۳ش.